‘Verlichting is reëel, en ieder van ons kan, in de juiste omstandigheden en met de juiste training, de natuur van de geest realiseren en op die manier datgene in ons leren kennen wat onsterfelijk en eeuwig zuiver is.’ Volgens Jan van den Oever is dit bereikbaar voor de gehele mensheid. Advaita-leraar Jan van den Oever spreekt al 22 jaar over het bereiken van zelfrealisatie. Hij noemt zelfrealisatie ‘heel gewoontjes’. Makkelijker dan je zelf gelukkig proberen te maken, want dat gaat voor geen meter als we deze leraar mogen geloven. Het overkwam hem toen de persoonlijke God verdween uit zijn leven en hij op zoek ging. Hij vond God… en zichzelf. En het rare was. Het kwam zo ongeveer op hetzelfde neer.
Jan van den Oever is een kind uit een vissersgezin uit Katwijk. Hij is in 1949 geboren. Hij groeide op in een hele eenvoudige hardwerkende vissersfamilie, als jongste. ‘Mijn oudere broers gingen in de visserij. Ik ging ’s zomers alleen maar mee voor mijn plezier. Lekker met het schip mee, zo’n week of drie. Dat was altijd een prachtige tijd.’
Wij kunnen onszelf niet gelukkig maken? ‘Nee’. Iedereen die een beetje intelligent is, krijgt dat op een gegeven moment door. Je bent als het ware een mens die uit een gevangenis wil ontsnappen. Die mens is van alles aan het leren om te ontsnappen. Hij doet de cursus spijltjes zagen, maar het lukt niet. Hij doet de cursus tunnels graven, het lukt niet. En allemaal zoooo spiritueel! Hij doet de cursus sloten openbreken… Niks lukt. Op een dag komt er iemand en die zegt: “Kijk nou eens goed, de gevangenis is leeg hoor”. En dan zie je de waarheid: die cursussen helpen geen bliksem, die frustreren je, want er zit niemand in die cel. En toch geloven mensen de kern van deze boodschap niet. Zij blijven geloven in hun cel, want ze hebben geïnvesteerd in hun gevangenschap. Maar de gevangenis is leeg.’
Advaita Vedanta is een niet-dualistische levensfilosofie, oorspronkelijk afkomstig uit de brede stroom aan gedachtegoed dat het oude India rijk was. Sommige wetenschappers noemen Advaita ook wel de hoogste vorm van Hindoeïstische wijsheid, maar volgens Jan van den Oever is dat een misverstand. ‘Ook in het westen kenden we niet-dualistische filosofische tradities. Maar die filosofie was hier in het westen ook al. Zo sprak de mysticus Jakob Böhme over de zogeheten Ongrond,’ zo legt hij uit. ‘De Ongrond is dat waar je altijd naar verlangd hebt. Om in op te lossen. Ergens in te verdwijnen. Als doener. Als ik.’