Spirituele leraren en Meesters zijn er om je persoonlijkheid als een illusie te ontmaskeren. Een soort bal demasqué dus. Maskers af! Geen komedie meer. Tja en wat er dan zichtbaar wordt is je oorspronkelijk gezicht, je ware wezen. Dat spiegelen zij. Dat ontmaskeren gebeurt soms hardhandig, maar altijd met liefde. Van komedie maar de goddelijke komedie.
De Indiase mysticus Osho (1931 – 1990) was zo’n spirituele leraar, die er tuk op was heilige huisjes omver te kegelen en de vermeende poten van zekerheid onder je stoel vandaan te schoppen. Een sannyasin had een geweldige ervaring toen zij Osho voor het eerst had ervaren, maar wachtte nog steeds op weer zo’n ervaring.”Vergeet die eerste ervaring maar”, zei Osho, waarmee hij bedoelde dat zij, door zich zo te hechten aan die ervaring, nieuwe ervaringen blokkeerde. Daar kon ze het mee doen.
Toen hij twintig jaar geleden, in januari 1990 overleed, was hij over de hele wereld bekend om zijn onorthodoxe methodes. En nog steeds is de storm die hij teweegbracht niet tot rust gekomen. De kern van zijn boodschap is de weg om werkelijk vrij te worden. Het is er een van bewustwording in het hier en nu en daarbij helpt meditatie. Hij heeft oeroude meditatie- methoden aangereikt. Er zijn verschillende, actievere meditatievormen, waarbij de invalshoek telkens anders is: beweging, geluid, adem. Maar de basis van de meditaties blijft dezelfde: ontspanning, gewaar-zijn, niet oordelen. Meditaties die later naadloos in bepaalde therapieën werden geïntegreerd.
Voor het tijdschrift Prana schrijf ik op dit moment artikelen over ‘Klanken, kleuren en beelden’ en ‘Adem en levensenergie’. Tot mijn verbazing stuitte ik in mijn research hierbij op tal van mensen die destijds in Poona door Osho geïnspireerd zijn om met klanken, licht, kleuren, adem en muziek te werken. Nog steeds is hij voor hen een inspiratiebron, zoals Prevaata Timmermans[1] die met kleurenpunctuur werkt en haar scholing in Poona ontving. Ik denk ook aan een Baul Verhulst die met helende klankschalen bezig is. Ook sannyasins als Omkar Dingjan & Dyvyam Kranenburg[2] en Bauke Raadgever[3] die door hun werken met adem eveneens door Osho zijn geïnspireerd.
Ook mij heeft Osho geraakt, nadat ik door research bij OHM betrokken was bij een radioprogramma over hem en ik me verder in hem ben gaan verdiepen waar ik dat eerder nooit deed. Jammer eigenlijk.
Teveel ruis blokkeert je meditatie
Tijdens de door hem geleide meditatiekampen ontdekte Osho dat de mens van nu niet in staat was te mediteren. Er was teveel onrust, teveel ruis in de mens. Vanuit deze observaties ontwikkelde hij de actieve meditaties. De actieve of chaotische methoden zijn een manier om jezelf voor te bereiden op meditatie. Natuurlijk is het voor iedereen verschillend. De een zal via verstilling tot rust komen; anderen zoals ik, hebben die zogenaamde ‘chaotische’ methoden nodig.
Voor OMH, was ik betrokken bij de voorbereiding over sociale meditatie[4]. Behalve de door Swami Anand Veeresh, oprichter van de Humaniversity in Egmond aan Zee, ontwikkelde AUM en Love Meditation, is zijn eveneens door Osho geïnspireerde sociale meditatie een heel actuele en vooral eigentijdse meditatietechniek. Uitgangspunt is dat als de eigen ziel vrede in zichzelf heeft gevonden, in staat is vrede in zijn omgeving te realiseren. Het biedt de mogelijkheid in het dagelijks leven situaties te simuleren en te oefenen, zowel in verbinding met de ander als in contact met jezelf. Belangrijk, zo werd me verteld, is dat je elkaar ondersteunt in het proces van het raken en uiten van je emoties.[5]Ik heb er actief aan meegedaan en heb dat geweten! Mediteren mag dan in principe een individuele aangelegenheid zijn, een van de moderne meditatietechnieken is dit actief mediteren in groepsverband. Zo kun je elkaar steunen en toch meer over jezelf te weten komen, zo had ik begrepen. Dat is wel even wat anders dan in je uppie proberen te mediteren en je gedachten over elkaar heen te laten buitelen. Het lukte me voor geen meter en in sombere buien dacht ik dat ik mijn verlichting ook wel kon schudden, want om verlicht te worden is immers innerlijke rust en stilte nodig, dacht ik.
Over onderstaand citaat moest ik even goed nadenken: Gedachten zijn net als het donker: ze kunnen alleen binnenkomen als er geen licht is. Bewustzijn is als vuur: Hoe bewuster je wordt, des te minder gedachten komen er binnen. Nou, daar zat ik mee; ik had bij die meditaties nog vele gedachten die door me heen flitsten, dus was er minder echt bewustzijn, dacht ik. Osho hielp me uit de droom. Hij zegt: “Sla je gedachten gade, sla je gevoelens gade, en door ze gewoon gade te slaan zul je een nieuwe factor gaan ontdekken: de toeschouwer. Die ontdekking is het begin van een innerlijke revolutie: jij bent de toeschouwer, niet datgene wat bekeken wordt. Je bent niet de denker, de mind, niet het lichaam, maar iets wat diep in je verborgen is: de toeschouwer.” Duidelijk.
Onlangs zag ik weer die film met een eigentijdse variant op Robinson Crusoe: na een vliegtuigcrash belandt de hoofdpersoon op een onbewoond eiland. Leek me wel wat. In zo’n situatie moeten je gedachten wel sterven, maar tegelijk besef ik dat ook dit weer zo’n ego-oprisping is. Het lukte ook monniken niet zo’n tweeduizend jaar geleden, toen ze de woestijn in vluchten, ver van de zondige wereld en begeerten. Maar daar, in die woestijn, werden ze ’s nachts in hun dromen toch door wat ze noemden, hun demonen bezocht; ze hadden toch last van, in hun ogen, zondige beelden. Toch werden ze heilig verklaard, maar dat zit er voor mij in dit leven niet in.
Spirituele papagaai
Ik heb in de Osho Humaniversity in Egmond ook een weekend aan o.a. de Aum-mediatie meegedaan. Pffff, ook dat heb ik geweten! Als hoofdmens, als journalist, publicist en programmamaker, met veel boekenkennis en kennis van horen zeggen. Een soort spirituele papegaai dus. En dan…die Aum-meditatie; uit je hoofd, je energielichaam ervaren en daarmee je ziel zoals ook Ojas de Ronde dit heeft ervaren toen hij als theoloog en ambtenaar in de jaren ’70 in Puna (India) aan de dynamische meditatie meedeed. Hij zou nooit meer dezelfde zijn… Voor mij stond na dit weekend de wereld ook zo ongeveer op z’n kop. Er kwam, tijdens een van de onderdelen veel onderdrukte boosheid, agressie en heel oud verdriet boven, dat wel leidde tot een soort catharsis, een zuivering. Daarna kon de verstilling komen en kon ik hand in hand met anderen het ‘aum’ zingen. Ook het fysieke contact met mannen en vrouwen was voor mij een totaal nieuwe, maar ook heel confronterende ervaring. Da’s heel wat anders dan als journalist contact met mensen maken; dit was direct en er kwamen veel emoties los.
Het paradijs is hier en nu
Ik heb weet van de ‘tirannie’ van het verleden en de toekomst, maar Osho leert me dat morgen niet bestaat. Dat er geen toekomst bestaat, en dat de hoop op een betere toekomst hetzelfde is als mijzelf een worst voorhouden om mij in beweging te houden. Ergo, dat de toekomst waarvan ik droom(de), slechts een projectie is van mijn verleden dat ik óf wil herhalen óf wil vermijden. Osho maakt haarscherp duidelijk dat het paradijs hier en nu is en dat dit de enige tijd en ruimte is die er is. Ik ben perfect zoals ik nu ben zegt hij terecht, een Boeddha. Het probleem is niet zozeer mijn verleden, maar mijn denken dat zich vastklampt aan dat verleden. Mijn paradijs is dus hier en nu, in mijzelf of wie dan ook. We mogen soms een stukje paradijs beleven, maar het ís niet het paradijs, want als je dat zo ervaart ga je je eraan hechten.
Ik hoef niet zo m’n best te doen te veranderen, een ander mens te worden, maar door gewoon in de stroom en de flow van het leven mee gaan, komen de veranderingen als vanzelf, zoals door die meditaties. Die kwamen op mijn weg en ik kon daar ja of nee tegen zeggen en ik boog net als het riet mee… Een riet is heel sterk en krachtig, maar buigt wel met de wind mee. Een riet denkt niet: hoe kan ik die storm overleven, maar buigt vanzelf mee. Denkt niet meer aan die vorige heftige storm. Denkt ook niet aan de storm van morgen. Dat riet is dus verlicht. Ik hoef dus niet zo m’n best doen verlicht te worden, te veranderen, maar mij door het leven laten veranderen. Ik heb m’n best gedaan een ander mens te worden, maar onder andere door de Oshomeditaties[6] merk ik dat die veranderingen als vanzelf komen. Ik buig mee, net als dat verlichte riet. Er is dus nog hoop. Laat die stormen maar komen!
Aat-Lambèrt de Kwant
Uit: OHM Vani
[2] aumm.nl
[3 kirtan.nl
[4] Hier is 13 juni 2010 een programma, Sociale meditatie, aan gewijd.
[6] Op dit moment volsta ik met een aantal Osho meditaties die zich ertoe lenen om ze zowel alleen als in groepsverband te doen. Osho Dynamic Meditation, Osho Kundaluni Meditation en de Osho Nataraj Meditation. Zie ook: www.osho.nl