De macht die over lijken gaat en de psychosomatiek: materialisme en geestelijk monisme: dualisme, pluralisme en non-dualisme leefden in India al naast elkaar, eeuwen voordat sommige van deze standpunten in Europa aan bod kwamen. Zo gaat het met verschillende stromingen die worden aangeduid met het ene woord yoga. Er zijn namelijk nogal wat stromingen die zich onder de yogavlag scharen, maar onderling en naar buiten toe zeer verschillende dingen beweren en zeer verschillende – zelfs uiterst tegenstrijdige – doelen nastreven. Maar soms lijken ze in bepaalde onderdelen zo op elkaar, dat wie niet op de verschillen is gewezen al gauw geneigd is te denken dat het ‘allemaal hetzelfde’ is.
Maar niets is minder waar. De yogafilosofie die in het Westen wellicht het bekendst is, is de ‘gewone yoga’ of hatha yoga, de yoga van de lichamelijke oefeningen en ademhalingstechnieken. Vreemd genoeg is het deze yoga die in het westen de meeste bekendheid heeft gekregen. Het is één van de
dualistische yoga’s: namelijk die van Patanjali, die niet voert tot bevrijding – wat het doel is van Advaita – maar tot een staat van geestesvervoering.
Deze ‘gewone yoga’ kan ook weer op méér dan een manier beoefend worden. Men kan de hatha yoga voornamelijk onderverdelen in een noordelijke en zuidelijke vorm. Dat heeft alles te maken met de streek waarin de hatha yoga wordt beoefend. In het noorden heerst een aanzienlijk kouder klimaat dan
in het zuiden met zijn veelal verzengende hitte. Het ligt daarom voor de hand dat de vorm waarin de hatha yoga beoefend wordt een geheel andere is. Daarom kent men in het noorden van India een dynamische methode en in het zuiden een statische. Belangrijk om te begrijpen is dat veel
misverstanden zijn ontstaan door het idee dat zo’n beetje alles uit India hetzelfde is. Zoals de yogi zoekt naar samadhi (geestesvervoering) en controle over de dingen – de wereld, zintuigen, materie –
en zich inzet om bijzondere krachten (siddhies) te ontwikkelen, zo zoekt de aspirant in Advaita naar overgave en bevrijding van alle zaken waar de yogi controle zoekt. In de non-dualistische benadering, zoekt de aspirant naar Zelfrealisatie in het Sanskriet ‘moksha’ genoemd, waarbij wordt gezocht, totdat de uiteindelijke bevrijding of sahaja bereikt wordt. Vertegenwoordigers van dit non-dualisme zijn Shankaracharya, Vashista en Inaneshwar uit de oudheid en Sri Rama Krishna, Sri Ramana Maharshi, Swami Vivekanda, Sri Krishna Menon uit de eerste helft van deze eeuw. Tenslotte uit de laatste
decennia Sri Nisargadatta Maharaj, Ranjit Maharaj, en in het Westen Jean Klein, Wolter Keers, Douglas Harding. Beweerd wordt dat deze filosofie terug te vinden is in de Veda’s maar in werkelijkheid is dat niet zo. Het zijn in feite alleen de aanhangsels – de Upanishads – die het non-dualisme vertegenwoordigen. De Upanishads zijn non-dualistische filosofische beschouwingen. De betekenis van het woord Upanishad is; neer zitten en luisteren aan de voeten van de meester. Dit staat voor het horen van
uiteenzetting van waarheid (satsang) dichtbij de meester.
De non-dualistische benadering staat ook bekend onder de naam advaita vedanta of jnana yoga. De betekenis van het woord Advaita is; niet tweeheid (dus eenheid) Vedanta betekent; het einde van kennis, het einde van weten, hier houdt het op, verder kan de geest niet gaan.