Interview met: Leyla Çinibulak, werkzaam bij MOVISIE en campagneleider Your Right 2 Choose!
Vraag: Waarom is er speciaal een campagne als Your Right 2 Choose nodig?
Antwoord: Het is belangrijk, omdat je hiermee verschillende problemen bij huwelijksdwang vroegtijdig kan aanpakken. Dan heb ik het bijvoorbeeld over meisjes die weglopen van huis of ouders die zich gedwongen voelen geweld te gebruiken wanneer de verwachtingen botsen en familiebanden verstoord zijn. Overigens kunnen jongens of jonge mannen ook te maken hebben met onvrije partnerkeuze of zelfs huwelijksdwang. Deze campagne is toegespitst op jongeren om ze tips en adviezen van professionals en jongeren te geven. Centraal staat dus bewustwording en empowerment. Jongeren kunnen op de website lezen waar ze terecht kunnen voor hulp en advies, verhalen van andere jongeren lezen en een test doen. Als je te maken hebt met onvrije partnerkeuze is het s belangrijk om met iemand te kunnen praten die je vertrouwt, dat je steun krijgt van je directe omgeving of van beroepskrachten dan heb je ook niet het gevoel dat je alleen ervoor staat. Er zijn ook projecten met ouders. Het is heel belangrijk dat ook zij betrokken worden, dat zij bewust worden dat de gevolgen voor henzelf en jongeren heel schrijnend kunnen zijn. Het is belangrijk om veel eerder over partnerkeuze met elkaar te praten.
Vraag: Met de campagne Your Right 2 Choose wordt de focus gelegd op vrije partnerkeuze, maar ook op eigen keuzes van jongeren. Kan je dat uitleggen?
Antwoord: Your Right 2 Choose betekent dat je het recht hebt om zelf te kiezen, dat betekent dat je er ook voor kan kiezen om juist een koppelhuwelijk aan te gaan of je bijvoorbeeld in te schrijven op een datingsite. Het is een illusie dat westerse jongeren geheel vrij zijn in hun keuze en niet-westerse jongeren niet. Het is in het westen heel zwart wit neergezet.
Als je kiest vanuit jezelf en vanuit kracht is de kans op lange houdbaarheid van je relatie groter dan wanneer je kiest uit angst. Je begint dan al met een bepaalde ongelijkheid en je zit al niet lekker in die relatie.
Vraag: Het gaat over eigen keuzes maken. Maar denken de jongeren die eigen keuzes kunnen en/of willen maken überhaupt na over de houdbaarheid van hun relatie?
Antwoord: We kunnen niet met alle zekerheid zeggen op welke manier een relatie aangaan gezonder is voor de relatie zelf. Er zijn wel verhalen bekend van vrouwen en mannen die te maken hebben gehad met huwelijksdwang heel lang in een slecht huwelijk hebben gezeten. Over het algemeen vormen liefde en een weloverwogen keuze een stevigere basis voor een goede relatie. Your Right 2Choose! gaat over keuzes maken, of die keuzes al dan niet acceptabel zijn in je omgeving en wat je kunt doen als je je bekneld voelt in je keuzes. Hoe je je relatie gezond, veilig en zonder geweld kan houden, daar zijn andere projecten over bijvoorbeeld Stay in Love.
Vraag: Wat is volgens jou het belangrijkste verschil tussen een gearrangeerd huwelijk en een gedwongen huwelijk?
Antwoord: Bij een gearrangeerd huwelijk gaan ouders opzoek naar een partner. De bemiddeling is dan gewenst zowel vanuit ouders als jongeren. Soms geven jongeren het ook zelf aan dat ouders of andere familieleden op zoek mogen gaan naar een geschikte huwelijkskandidaat. Bij huwelijksdwang is er geen sprake van keuze. Er wordt voor je bepaald en/of gekozen. En verzet hiertegen wordt niet geaccepteerd. Je kan in zo’n situatie bang zijn om je te verzetten, vanwege de grote gevolgen. Je hebt ook grensgevallen waarbij ouders dit doen met een goede intentie, maar de jongen/het meisje zelf niet duidelijk maakt dat dit niet gewenst is, omdat ze loyaal willen zijn. Ergens is het dan dwang, maar aan de andere kant ook weer niet.
Vraag: Veel mensen kunnen het verschil tussen een gekoppeld huwelijk en gedwongen huwelijk niet begrijpen. Hoe komt dat denk je?
Antwoord: Bepaalde begrippen zijn zo ingeburgerd in het dagelijkse leven, dat men ze onbewust gewoon maar gebruikt. Ik moet het ook keer op keer uitleggen. Pas als je met onderzoeken en rapporten aankomt, dan dringt het langzaam door dat dit twee hele losstaande begrippen zijn. Ik was in 2008 op een conferentie in Londen waar ze het verschil heel goed aangaven, om te laten inzien dat veel jongeren wel openstaan voor een gearrangeerd huwelijk, maar ook om draagvlak te creëren in de aanpak van huwelijksdwang.
Een geregeld huwelijk lijkt niet iets wat binnen de westerse culturen voorkomt, maar toch is het niet zo. Kijk maar naar de hogere kringen als de adel of het koningshuis en de streng christelijke kringen in Nederland. Ook kun je je afvragen of datingsites niet een vorm van gearrangeerde relaties en huwelijken zijn. Alleen bij datingsites komen niet ouders met een goede match, maar een commerciële site. Zowel de ouderwetse geregelde huwelijken als de datingsites gaan in de hoofdlijnen allebei over koppelen. Tijdens de jongerenconferentie vorig jaar hebben we een hele leuke film laten zien over gearrangeerde huwelijken in India.
Vraag: Hoe denk jij zelf over de datingsites en heb je er zelf ook weleens gebruik van gemaakt?
Antwoord: Dit is een nieuwe ontwikkeling en past ook bij deze tijd. Ik heb zowel succesverhalen als minder goede verhalen erover gehoord. Uit nieuwsgierigheid heb ik me ingeschreven bij zo’n datingsite, maar na een maand ook weer uitgeschreven. Ik wilde het ervaren, maar heb niet met iemand gedatet. Ik ben persoonlijk meer van het tegenkomen, maar heb absoluut niks tegen datingsites. Het is een misvatting dat men denkt dat alleen mensen zich inschrijven op datingsites als ze sociaal niet vaardig zijn. Ik ken succesverhalen in mijn directe omgeving van mensen die sociaal juist heel vaardig zijn, succesvol zijn en heel aantrekkelijk uit zien.
Wat vooral belangrijk is bij Your Right 2Choose! is bewustwording en weten dat er verschillende handelingsperspectieven zijn bij onvrije partnerkeuze en huwelijksdwang, Vaak denken jongeren dat ze geen keuze hebben, geen recht. Soms worden er heel veel eisen gesteld waaraan een partner moet voldoen en is die lijst zo lang dat jongeren een langdurige relatie niet eens aandurven of durven kenbaar te maken aan hun ouders. Maar het is belangrijk dat je durft te vertrouwen in je relatie en bewust bent dat het tijd nodig heeft om die relatie te laten accepteren. Als er heel veel strakke normen vanuit je omgeving zijn dan kan je ook hoge eisen bij jezelf leggen waardoor je nooit echt durft te kiezen voor een relatie op welke manier dan ook.
– Bekijk de Chatney-uitzending: Dating 2.0.
– Check de website van Your Right 2Choose! voor meer informatie en doe de test: ‘Hoe kies jij je partner?’
