Wie voor het eerst met de eeuwenoude gezondheidswetenschap Ayurveda te maken krijgt, kan overweldigd zijn door de immens uitgebreide kennis. Deze wetenschap biedt individualiteit en flexibiliteit door ieder mens als uniek te beschouwen en, gerelateerd daaraan, een andere behandeling te bieden. Zo zou je voor dezelfde klacht, in een andere periode een heel verschillend gezondheidsprogramma kunnen volgen. Deze individualiteit en dynamiek kunnen echter ook voor onzekerheid zorgen.
Ayurveda werkt met het principe van constitutieleer: ieder mens heeft een eigen unieke constitutie, ook wel prakriti genaamd. Deze constitutie blijft je hele leven lang hetzelfde. Wel zorgen omgevingsfactoren zoals de seizoenen, de werksfeer en de mensen waarmee we omgaan dat onze basisconstitutie uit balans kan raken waardoor we tijdelijk een ander gezicht laten zien. Deze onbalans wordt ook wel dosha genoemd. Wij zijn dus als mens één met onze omgeving, die van grote invloed is. Verandering van omgeving zorgt ervoor dat andere aspecten van onszelf kunnen worden aangesproken.
Tijdelijke onbalans
Een voorbeeld: Wanneer je een vata-pitta constitutie hebt, betekent dit dat vata meest dominant is. Je bent bijvoorbeeld erg slank, gaat in gesprekken makkelijk van de hak op de tak en hebt een nerveus karakter. Je leeft in balans door voldoende rust te nemen en jezelf tegoed te doen aan massages, stoombaden en rustgevende muziek. Stel, je verhuist naar een Zuid- Amerikaans land, een continent waar het element vuur sterk overheerst. Denk bijvoorbeeld aan de macho cultuur, het gebruik van chilipeper en het warme vochtige weer en opeens komt pitta, doorgaans slechts bijrijder, als meest dominant naar voren. Je krijgt last van ontstekingen, bent geïrriteerd en hebt last van woede- aanvallen. Wanneer iemand je dan zou ontmoeten, zou hij zeggen: overduidelijk een pitta type. Maar dit is slechts een tijdelijke onbalans. Door een periode volgens pitta leefregels te leven, kan je constitutie (vata-pitta) weer in balans komen. De adviezen die je krijgt kunnen dus van moment tot moment veranderen.
Preventiemiddel
Waarom is het dan nodig onze constitutie te kennen? Om de simpele reden dat het een belangrijk preventiemiddel is. Door het volgen van de leefregels gekoppeld aan jouw constitutie krijgen ziektes en klachten geen kans en voel jij je goed in je vel.
Nu even heel praktisch. In een samengesteld gezin waar alle drie de constituties en alle variaties van combinaties voorkomen, kan het koken van een voor iedereen passende maaltijd een uitdaging zijn. Stel, je man is een pitta-vata type. Hij is een aanwezige persoonlijkheid die, niet alleen aan de eettafel, het hoogste woord voert. Je dochter is kapha-vata, een rustig meisje dat lang over haar maaltijd doet en in gedachten op hele andere plekken is. Je zoon is vatakapha, een echte spring in het veld die constant van tafel wil om te laten zien welke uitvindingen hij die dag bedacht heeft. Jijzelf bent een kapha-pitta type, rustig van aard maar die soms verrassend gepassioneerd uit de hoek kan komen.
Hoe ga je hier nu mee om? Wat ga je koken? Hoe zorg je ervoor dat alle constituties ondersteund worden? Hiervoor heeft Ayurveda een oplossing: koken volgens het tridoshic concept. Eten dat goed is voor elke constitutie! Ik heb een drietal tips voor je op een rijtje gezet zodat je niet alleen overheerlijke maaltijden maar ook een eettafel vol met blije en gezonde prakritis voorgeschoteld krijgt.
TIP 1:
Schaf de volgende tridoshic producten aan, zorg dat je ze altijd in huis hebt en gebruik ze volop!
Voorbeelden van Tridoshic producten: Ghee, Zonnebloemolie, Honing, Granaatappel, Rozijnen (geweekt), Blauwe Bessen, Mango, Wortelen, Basmati Rijst, Witte Aardappel, Couscous.
TIP 2:
Ook de specerijen en kruiden waarmee gekookt wordt zijn van groot belang. Hiermee kan je een maaltijd omtoveren tot een heus paradijs voor alle prakritis!
Zorg dat je een heel breed aanbod aan kruiden en specerijen in huis hebt zodat je alle maaltijden kan aanpassen. Voorbeelden van Tridoshic Kruiden & Specerijen: Koriander, Peterselie, Basilicum, Kaneel, Komijn, Pepermunt, Rozemarijn, Saffraan, Kurkuma.
TIP 3:
Wat ik zelf graag doe is simpelweg producten in huis halen waar ik zin in heb, zonder te denken aan een specifieke constitutie.
Bijvoorbeeld: wortel en appel. Ik maak een grote bak met geraspte wortel en appel en verdeel het dan over drie kleinere bakken. De eerste bak bereid ik zo dat het goed is voor vata, de tweede voor pitta en de derde voor kapha. Zo werk je efficiënt, houd je rekening met individuele behoeftes en het is nog leuk ook om die drie verschillende maar toch heel gelijkende salades te zien!
RECEPT voor Kyras Wortelschietende Salade:
Wortelen zijn (voor pitta met mate) tridoshic. Wortelen staan erom bekend dat ze een sterk aardende kwaliteit hebben. Vooral voor vata erg belangrijk aangezien ze licht van energie zijn, de neiging hebben weg te dromen en wel wat sterke wortels kunnen gebruiken.
Vata:
Rasp wortel en appel.
Zorg voor een verhouding van 3 op 1. Roerbak de wortel kort, meng de warme wortel met de appel. Snij prei in kleine ringetjes en roerbak. Laat de rozijnen wellen in warm water. Gebruik kaneel, olijfolie, honing en citroensap als dressing. Gebruik walnoten als topping.
Pitta:
Rasp wortel en appel.
Verhouding van 1 op 2 Meng dit met de rauwe prei ringetjes. Voeg de gedroogde rozijnen toe. Gebruik kokosolie, munt en appeldiksap als dressing. Gebruik roergebakken tofu blokjes als topping.
Kapha:
Rasp wortel en appel.
Verhouding 1 op 1. Meng dit met een ui, die in kleine blokjes is gesneden. Voeg gedroogde rozijnen toe. Gebruik zonnebloemolie, kaneel, gemberpoeder en appeldiksap als dressing. Gebruik gekiemde kikkererwten als topping.
Kyra de Vreeze
OHM Vani
Kyra de Vreeze is voedingsdeskundige en therapeute. Ze geeft workshops, lezingen en trainingen over voeding en leefstijl.