Hoe kunnen nu we ons Ware Zelf ontplooien en zo onze relatie tot bloei brengen? Misschien denk je wel eens: zal ik een relatiesite bezoeken en daar mijn profiel achterlaten, wie weet heb ik wel een ‘match van 98% met een andere bezoeker, en dan ‘heb ik de perfecte relatie. Zo zijn we gaan redeneren door onze ‘culturele conditionering. Maar heeft een spirituele relatie wel te maken met een bezit, met iemand die ergens op je wacht of eerder met een houding, een openheid die je zelf kunt ontwikkelen?
Wij blijven maar denken dat de relatie die we hebben ons gelukkig moet maken. Ergens ter wereld moet iemand zijn die mij gelukkig kan maken, denken we. En als ik deze wederhelft gevonden heb, zal onze relatie een veilige haven vormen. Lukt het niet met jou, dan misschien met een volgende kandidaat.
Zelfonderzoek
Ook in tienertijdschriften vind je allerlei tips die de dominante visie bevestigen. Daardoor geïnspireerd maakte een meisje onlangs een lijstje met leuke dingen en vervelende dingen van haar vriendje. Ze wist niet of ze met hem verder wilde, dus zette ze letterlijk alle plussen en minnen op een rijtje. Ze had iets meer minnen. Maar het briefje slingerde rond en haar vriendje vond het op haar kamer. En hij zei: ‘ ik hou van je. Misschien het beste wat je kunt zeggen, en het kwam weer goed.
Voor zo lang als een tienerrelatie duurt. In de boeddhistische visie is je relatie een sadhana: niet primair een situatie die je gelukkig maakt, maar een situatie waarin je je kunt ontwikkelen. Die ontwikkeling zal je uiteindelijk gelukkig maken. Ook in het Westen vindt deze visie steeds meer weerklank.
Liefdesrelaties zijn bedoeld voor zelfonderzoek, innerlijke groei, voor het contact maken met en oplossen van pijnplekken, duistere delen van het (onder)bewustzijn, voor een groeiend bewustzijn van liefde, schrijft Iteke Weeda in haar boek ‘Liefde in vele facetten. Je relatie is ideaal om je spiritueel te ontwikkelen. Want in de ontmoeting met de ander kom je jezelf tegen, met al je positieve eigenschappen, maar ook met je schaduwkanten. Er wordt je een spiegel voorgehouden. In oude Hindoe geschriften wordt een mooie vergelijking gemaakt.
In het rotsblok zit een prachtige olifant verstopt. Je hoeft alleen maar met geduld en met gerichte bewegingen van je beitel de olifant aan het licht te brengen. Dat is de rijkdom, de ‘bron in jezelf, of je echte Zelf. Voor een spirituele relatie hoef je niet in eerste instantie naar een prins of prinses in de buitenwereld op zoek te gaan, maar in de binnenwereld om te ontdekken wie je nu echt bent. En welke stukken niet echt bij jou horen, en die je veilig los kunt laten. Hoe kunnen nu we onze olifant ontdekken, ons Ware Zelf ontplooien en zo onze relatie tot bloei brengen?
Zo kun je je beitel gebruiken: Zorg dat je regelmatig tijd alleen doorbrengt, en breng kwaliteit in je alleen zijn. Dit is altijd van groot belang, of je nu een partner hebt of niet. Een partnerrelatie heeft veel meer kans van slagen als je geleerd hebt hoe je je goed en rustig kunt voelen als je alleen bent met jezelf. Dan hoef je immers geen dingen bij je partner te ‘halen die hij of zij je toch niet kan geven. Als je je ‘binnenkant op orde begint te brengen, zul je merken dat de relatie met je partner, en met anderen in het algemeen, veel beter wordt. En het vermogen om lief te hebben groeit mee. De belangrijkste les die een relatie je kan leren, is om naar jezelf te kijken. Je partner krijgt vaak een heel andere kant van je te zien dan dat wat je als imago aan de buitenwereld toont, en dat spiegelt hij of zij naar je terug. De voorgehouden spiegel moet ons uitnodigen onze eigen binnenwereld te onderzoeken. Dat vermijden we vaak liever. Toch liggen juist daar de veranderingsmogelijkheden.
Emotionele pijn
De eerste stap is altijd dezelfde: kijk bij jezelf naar binnen en vergeef jezelf. Vergeef je zelf alles en alles. Vergeef jezelf onvoorwaardelijk al je fouten. Dat is niet zo makkelijk als het misschien lijkt. Want we kunnen gehecht geraakt zijn aan onze pijn.
Vreemd genoeg is pijn niet minder verslavend dan plezier: je kunt er een identiteit, een zelf aan ontlenen. Misschien heb je fouten gemaakt.
Je hebt zijn post gelezen, of haar dagboek, of je had een geheime relatie. Je hebt een klap uitgedeeld. Zulke wandaden kunnen je badend in het zweet doen ontwaken, ze kunnen aan je vreten. Maar aan het eindeloos analyses van je zonden en het ontwikkelen van een schuldcomplex heeft niemand wat. Je kunt op die manier een identiteit gaan ontlenen aan pijn die je veroorzaakt hebt, alsof je daardoor zou weten wie je ten diepste bent: een schurk. Eckhart Tolle wijst erop dat je je niet kunt bevrijden van pijn zolang je er voor jezelf een identiteit ontleent. Zolang een deel van je zelfbesef verbonden is aan je emotionele pijn, blijf je bij elke poging om die pijn te genezen onbewust geneigd je daartegen te verzetten en je eigen pogingen te saboteren.
Hetzelfde geldt voor pijn die jou is aangedaan. Als je gekwetst bent door je partner, woedend bent en hem of haar niet kunt vergeven, blijf je rondlopen met een grief. Het kan je leven vervuilen. Omdat je slachtoffer bent van wat jou is aangedaan, leef je niet honderd procent. Misschien heb je iets heel vervelends meegemaakt, misschien iets rampzaligs. Wie ben ik om te zeggen dat je de dader zou moeten vergeven? Dat kun je alleen zelf besluiten. Maar het zou wel jammer zijn van je leven als je besluit dat je voornaamste identiteit die van slachtoffer is. Op die manier reduceer je jezelf tot je kleinere ik, dat deel dat heeft geleden en verder moet lijden.
Ons innerlijk stemmenspel
De voice dialogue methode maakt zichtbaar dat wij allemaal tal van stemmen (of energieën) in onszelf herbergen, waarvan sommige helemaal niet zo aantrekkelijk. Wij moeten aanvaarden dat deze er zijn. Juist ook door onze schaduwkanten onder ogen te zien, zoals jaloezie, woede, enzovoort, kunnen we ervoor zorgen dat deze ons niet onopgemerkt beheersen. Honoreer alle energieën in jezelf, niet alleen de serieuze, verantwoordelijke volwassen stemmen.
Het beste advies is hier om het kind in jezelf een meer centrale plaats in je leven te geven. Wat wil het innerlijke kind zoal? Een mooie opsomming gaf Alexander Smit in zijn boek ‘Kennendheid. Ik kies er een paar elementen uit: wandelen in de regen, regenbogen verzamelen, bloemen ruiken, bellen blazen, onderweg stoppen, zandkastelen bouwen, de maan en de sterren bekijken, hallo zeggen tegen iedereen, avonturen beleven, zingen in bad, vrolijk zijn, je gek gedragen, knuffelen en kusjes geven, zomaar lachen en huilen, een beetje zwerven, je gek voelen, je leuk voelen, zorgen op geven en schuld en schaamte, onschuldig blijven, ja en tegelijkertijd nee zeggen en alles doen wat je gelukkig maakt, feest vieren en van het leven genieten.
Spiritualiteit werkt in relaties, Vincent Duindam, Ten Have, ISBN 9789025958244. Voor meer informatie: www.easwaran.org
Geschreven door: Vincent Duindam