Naar hoofdpagina themaspecial Divali
Ongeacht je cultuur of godsdienst heeft licht in ieders leven meerdere betekenissen. Licht wordt vaak geassocieerd met het Goddelijke. Het staat onder meer symbool voor kennis, rechtvaardigheid, het positieve en het goede. Licht is dus meer dan wat energiepakketjes uit je dure spaarlampje. Het Divali- of Licht-feest biedt Hindoes (en ook andere gelovigen) een goed moment om hier verder over na te denken.
Licht is in diverse culturen een symbool voor het Goddelijke. Het is ook een symbool voor aspecten die afhankelijk zijn van het Goddelijke. Bijvoorbeeld kennis en spiritualiteit, maar ook voor- en tegenspoed. Licht wordt ook geassocieerd met personen die in verschillende godsdiensten een speciale relatie onderhouden met God. Zo wordt volgens God volgens de yogawetenschap en de zes filosofische denkscholen binnen het hindoeïsme voorgesteld als energie ofwel licht.
Een paar andere voorbeelden:
Ik (Jezus) ben het licht van de wereld. Wie mij volgt, dwaalt niet rond in duisternis, maar zal het licht van het leven bezitten. (Johannes 8:12)
Er is van Allah zeker een licht en een duidelijk boek tot u gekomen. (Koran 5:15)
Mogen wij wezens het licht en de verlichting van de wijsheid verkrijgen. (Rigveda 7.32.26)
De associaties van Licht met God en verheven aspecten zijn dus vanuit het Christendom, de Islam en het Hindoeïsme makkelijk te herkennen. In het Hindoeïsme is het uiteindelijke doel om in Gods nabijheid te komen door de verbondenheid van de atman (de ziel) met de Brahman (de Alziel). Deze persoonlijke verlossing wordt moksha genoemd. Men kan dit verkrijgen door volgens de dharma te leven. Dit is een morele gedragscode die naast voorgeschreven rituelen een ethische gedragscode omvat. Deze code beschrijft het gedrag tegenover zichzelf, de familie, de maatschappij en de natuur. Er zijn drie wegen die naar verlichting of verlossing kunnen leiden. De weg van devotie, de weg van onzelfzuchtig handelen en de weg van kennis.
Een bijzonder verhaal over de verbinding tussen de atman in de Brahman is dat van het vuurvliegje dat de nabijheid zoekt met het Licht van een olielampje. Ondanks het gegeven dat een vuurvliegje als geen ander weet te stralen, bemerkt het vuurvliegje zijn eigen nietigheid ten opzicht van het licht van de olielamp. Het is zelfs bereid zijn eigen bestaan op te geven om maar te kunnen opgaan in die Ene. Zowel de bhakti-beweging uit het Hindoeïsme en de soefie-beweging uit de Islam hebben dit verhaal in hun orale traditie opgenomen. Deze bewegingen benadrukken de persoonlijke overgave aan God door middel van de liefde.
De liefde voor het Goddelijke wordt in de Divali-viering tot uitdrukking gebracht met licht. Het woord ‘divali ‘ is afgeleid van het Sanskriet woord ‘dipavali ‘ wat een rij lampjes betekent.
Tijdens het Divali feest verlichten Hindoes hun huis met diya’s. Dit zijn lampjes van metaal of gebakken klei die gevuld zijn met geklaarde boter. Als de avondschemering aanbreekt, steekt men de diya’s aan en wordt er gebeden. Net als de lampjes van de kerstboomversieringen, de verlichte moskeeën tijdens de vastenmaand, zorgen ook de diya’s voor een feestelijke stemming. Maar de versieringen met al het licht is maar uiterlijke schijn De essentie is dat het Goddelijke wordt uitgenodigd om – tot in de kleinste verlichte hoeken van het huis – aanwezig te zijn.
De duisternis van onwetendheid is verdwenen en het licht van de kennis is overal verspreid. (Rigveda.1.113.16)
Zaid Abdoelrahman
Uit: OHM-Vani, 1997
foto: Pradeep