Naar hoofdpagina themaspecial Divali
Jaarlijks vieren Hindoes over de hele wereld in oktober of november, afhankelijk van wanneer een nieuwe maan komt, het Divali- of lichtfeest. Divali staat voor de overwinning van het licht op de duisternis, van het goede op het kwade, wijsheid op onwetendheid en van de waarheid op onwaarheid.
Kenmerkend voor Divali is het aansteken van diya’s. Dit zijn kleine ronde potjes van gebakken klei, waarin een lont van gedraaide watten zit, die gedrenkt is in ghee (geklaarde boter). Bij het vallen van de avond brengen Hindoes een klein vuuroffer, zij offeren prasad (zoete spijs) en de diya’s worden in huiselijke kring aangestoken. De diya’s worden in een rij voor het raam geplaatst.
Het Hindi-woord ‘Divali’ is afgeleid van het woord Diepaweli, dat in het Sanskriet ‘een rij lichtjes’ betekent. Voorafgaand aan Divali sturen Hindoes elkaar kleurrijke kaarten, waarop vaak de godin Laksmi staat afgebeeld, waarin zij elkaar ‘Subh Divali’ wensen, wat gelijk staat aan het wensen van voorspoed. Sommige Hindoes reinigen hun woning grondig. Voor de inwendige reiniging eten zij in de zeven dagen voor Divali alleen vegetarisch voedsel en er worden geen alcoholische dranken genuttigd. Licht staat zeer centraal in dit feest. Licht is een universeel symbool voor warmte, de oerbron van leven. De oorsprong van licht is Agni (=vuur), dat aan de hemel verschijnt als soeradj (= zon).
Wanneer gevraagd wordt naar de achtergrond van Divali is er geen eensluidend antwoord mogelijk. Verschillende versies doen de ronde. De bekendste is dat Divali een oogstfeest is. De oogst is binnen gehaald, de winter komt eraan, het werk is gedaan, en het is tijd voor feest. Handelaren in India sluiten op Divali het oude boekjaar af, vereffenen schulden en reinigen hun winkels.
In de mythologie is Divali heeft feest van de vernietiging van de demon Narkasoer. Hij was een koning die bekend stond om zijn wreedheid. Zijn onderdanen kwamen tegen hem in opstand en werden daarbij geholpen door Shri Krishna. Shri Krishna doodde Narkasoer en het volk vierde op Divali de bevrijding van deze tiran.
Tijdens Divali wordt eveneens het aspect van Vishnu geëerd dat te maken heeft met voorspoed, schoonheid en rijkdom. Dit vindt plaats in de verering van moeder Laksmi. Zij wordt gezien als een aspect van Vishnu. Op deze dag wordt Krishna in de hoedanigheid van Gopal geëerd. Gopal was een zeer bekwame herder die koeien hield. Op deze dag krijgt het vee een schoonheidsbeurt en wordt met bloemen, kransen en belletjes omhangen.
Divali is eveneens het feest van de terugkeer van Koning Shri Ram en zijn vrouw Sita naar zijn volk na zijn 14 jaar verbanning in het land Ayodhaya. Toen zij terugkeerden stak het volk overal vreugde-vuren aan. Vandaar dat de terugkeer met een vuurfeest wordt herdacht.
Tijdens Divali wordt tevens de sterfdag (30 oktober 1883) van Swami Dayanand (geboren 1824) herdacht. Hij was een voorvechter van sociale rechtvaardigheid in India en oprichter van de sociaal religieuze beweging Arya Samaj.
Wellicht het belangrijkste aspect van Divali is dat het een dag van bezinning is op al het goede in de schepping, gesymboliseerd door het licht. Bezinning gericht op het goede en altruïstische in elke mens. Subh Divali!
Ger Rolsma
Uit: OHM-Vani, 1995