De eerste Bollywood film die ik me heel goed kan herinneren is DON. We woonden nog in Rotterdam aan de Mathenesserweg. In die tijd (1975-1980) was dat nog een hele nette buurt in Rotterdam. Nu heet het in de volksmond het ” wilde westen”, waarom dat zo is? De mensen die Rotterdam kennen, behoeven geen uitleg, degenen die niet thuis zijn in Rotterdam, laat je verbeelding spreken. Wij hadden in die tijd, ik spreek over 1978, als een van de eersten in de familie een videorecorder. Een echte VHS. En ik kan me nog heel goed herinneren dat ik met mijn vader films ging kopen. Huren was iets dat later kwam. Films kwamen uit op een gesealde VHS band en voor zover ik nu weet waren dat originele prints op VHS. Dat vermoed ik hoor, maar het kan zijn dat het toen al piraat versies waren. Enfin, een van de eerste films waarvan ik weet dat we die kochten was DON met in de hoofdrol natuurlijk Amitabh Bachchan.
Ik begreep niet echt veel van de film, daar was ik gewoonweg nog veel te jong voor, maar ik vond de scènes met Amitabh Bachchan geweldig. Deze film heb ik zo vaak gezien, dat het letterlijk op mijn netvlies is gebrand. Een van de meest tot de verbeelding sprekende scènes is als DON met een koffertje goud slachtoffer wordt van een beroving tijdens een deal, waarbij hij tegenover een man of zes staat en onder schot gehouden wordt. DON spreekt dan de historische woorden: yeh sone ki bisquit to hum bhol djawoenga….lekien tudjhko mai yaad rakhoenga (deze gouden koekjes zal ik vergeten, maar jou zal ik onthouden). Hij gooit dan het koffertje dat vervolgens ontploft tussen de mannen die hem willen beroven en DON ontkomt. De volgende uitspraak is ook legendarisch: DON ko pakarnan mushkil nahin, namumkin hai ( het is niet moeilijk om DON te grijpen, maar onmogelijk). Het is maar een hele kleine greep uit duizenden legendarische uitspraken door de jaren heen uit Bollywood films die ik heb gezien. Amitabh Bachchan heeft sinds ik Bollywood films kijk een belangrijke rol gespeeld. Eigenlijk wilde ik alleen maar films van hem zien. Ik weet dat mijn vader het zogenaamde ” Dushum Dushum” films noemde. Ik had een hekel aan zwart-wit films en ook de zogenaamde romantische films vond ik helemaal niets, liedjes spoelde ik altijd door, wat eigenlijk niet mocht, want daardoor zou de videorecorder eerder kapot gaan. Het was een keer helemaal terugspoelen en daarna helemaal uitkijken tot het eind. Maar als ik de kans kreeg dan was ik de baas over de videorecorder.
Hoe anders is het tegenwoordig. Ik had een aantal zaken die nu vanzelfsprekend zijn nooit kunnen voorspellen. Ik vind het geweldig dat het nu mogelijk is om naar een bioscoop te gaan waar je de nieuwste Bollywood films kan kijken. Wat een verademing is dat als je het vergelijkt met het kijken op een klein scherm van meestal illegale dvd versies. Maar goed, bij de meeste dvd shops kan je 5 of 7 dvd’s halen voor een tientje en dat geld dan voor de allernieuwste titels. Het slechte beeld neem je dan op de koop toe. Wat wel irriteert is de vaak heel slechte ondertiteling. Het levert soms hilarische momenten op. Let maar eens op de ondertitels, als het je nog nooit is opgevallen. Maar in elk geval ben ik dankbaar dat we in Nederland niet verstoken blijven van een van onze grootste culturele inspiratiebron. Juist het tegendeel is een feit. Bollywood leeft als nooit tevoren in Nederland. Niet alleen heeft Bollywood terrein gewonnen in de Nederlandse bioscopen, maar ook allerlei andere culturele en kunstzinnige organisaties laten zich inspireren door Bollywood. De invloed van India wordt steeds groter en daardoor neemt de populariteit van Indiase kunst en cultuur ook een vlucht. Denk maar aan het India festival, onlangs gehouden in Amsterdam. Bollywood werd daar gepresenteerd naast elitaire kunst uit de Indiase traditie, denk aan namen als Zakir Hussain en pt. Hariprasad Chaurasia. Bollywood is geen underdog meer. Het feit dat er een stevige Bollywood wind waait door Nederland heeft ons ertoe aangezet een speciale uitzending te maken over de invloed van Bollywood op nederland. Kijken dus op 31 december !
Narsingh Balwantsingh, 22 december 2008