Naar hoofdpagina van Holi themaspecial
de kracht van vernieuwing
Terwijl de natuur zich ontplooit houden de mensen een grote schoonmaak. Bomen en struiken worden gesnoeid, oude takken verwijderd, tuin en akker bewerkt. In de laatste weken van februari en de eerste weken van maart verzamelt men dit materiaal op een centrale plek. Enkele weken voor holi plant men een tak van de ricinusplant in de grond, waarna al het materiaal opgehoopt wordt tot een brandstapel. Dit wordt het planten van de holika genoemd. Op de vooravond van het Holifeest wordt de holika verbrand (Holika-dahan.)
De dag na de verbranding gaat men zich opfrissen en trekt bij voorkeur nieuwe kleren aan. Vervolgens trekken feestvierders zingend van huis tot huis en begroeten elkaar uitbundig. Eventuele ruzies en twisten worden bijgelegd. Alle maatschappelijke banden en taboes worden overboord gegooid, zonder
dat men losbandig wordt. Gedurende dit feest, dat tot de eerstkomende dinsdag (grijze dinsdag) duurt, kent men geen onderscheid in rang, stand, arm of rijk, werknemer of werkgever. Er worden onderling vele grappen gemaakt, er wordt gelachen en gezongen. Onderdrukte frustraties krijgen de
gelegenheid om op deze wijze geventileerd te worden. Tijdens het feesten besprenkelt men elkaar met kleur- en geurstoffen en bestrooit elkaar met poeder, confetti en dergelijke. De liederen die tijdens holi worden gezongen heten chautals. Deze hebben vaak een dubbele betekenis, waarin erotische
toespelingen niet ontbreken. Holi heeft duidelijk het karakter van een uitbundig feest. Naast dit uitbundige karakter steekt er ook een diepere symboliek achter.As symboliseert de dood, maar tegelijkertijd ook het begin van nieuw leven. Door elkaar met as van de Holika-dahan te bestrooien ontstaat het besef van de vergankelijkheid der dingen, het besef van
eenheid en lotsverbondenheid. De rode kleurstof symboliseert de overwinning van het goede op het kwade en het groene staat voor hoop en vertrouwen in de toekomst. Holi herinnert de mens eraan dat hij niet alleen is. Dat hij deel uitmaakt van de maatschappij, dat hij deel uitmaakt van de universele
broederschap der wezens en dat hij vreugde en leed kan delen met anderen.
De bekendste vertelling over Holi is die van prins Prahalad. Zij vader, koning Hiranjakashup, waande zich onsterfelijk en door hoogmoed gedreven gebood hij de bevolking hem te aanbidden. Zijn zoon Prahalad weigerde echter en bleef godvruchtig. De koning kon dit niet verdragen en gelastte uiteindelijk zijn dood.Maar Vishnu beschermde hem en zo bleven alle pogingen van de koning vruchteloos. Holika, de zuster van de koning, bezat een onbrandbaar kleed waarin zij kon overleven in vuur. Zij stelde voor om samen met Prahalad op de branstapel plaats te nemen die tijdens Holli ontstoken wordt, waardoor de prins zou omkomen en zij gespaard zal blijven. De prins werd echter door God beschermd terwijl Holika tot as verbrandde. Uiteindelijk verscheen Vishnu tijdens de schemering in de gedaante van een mens-leeuw (Narsingh) en doodde de koning met zijn klauwen. Het volk werd hierdoor van een tiran
bevrijd. Een diepere betekenis van deze vertelling is dat de natuur zich tracht te ontworstelen uit de greep van de winter. Overal komt schoorvoetend nieuw leven te voorschijn. Werd het leven tijdens de wintermaanden niet op vele manieren bedreigd, net als dat van Prahalad? Hij staat voor het jonge
leven dat de winter heeft weten te trotseren. De rol van Vishnu als het beschermende aspect van God komt nergens beter tot uiting dan juist in deze periode van het jaar. Holi is dan ook gewijd aan Vishnu. Het feest begint met as en aarde, maar eindigt met geur, kleur en uiteindelijk bezinning.