Ze zeggen weleens dat een riethalm sterker is dan een eik. Hoe zit dat? Welnu, bij een zware storm zal een eik met een donderend geraas kunnen omwaaien, maar een riethalm buigt zich slechts en zal na de storm weer fier rechtop staan. Met andere woorden: niet je lichaamsgestalte maakt je krachtig, maar je innerlijke veerkracht, de aard van je persoonlijkheid. Ook daarover kan de Ayurveda je het een en ander vertellen.
De Ayurveda is immers niet alleen een geneeskunde; haar naam betekent letterlijk: ‘inzicht in het leven en daarmee bedoelt ze het leven van mens, natuur en kosmos. Als mens ben jij met dat alles verbonden. Je kunt je van de natuur en van de kosmos onmogelijk losmaken. ‘Je wordt wat je eet en je groeit naarmate je weet’ zegt een wijze uitspraak. Met dat laatste wordt dan bedoeld dat je je persoonlijkheid kan laten groeien als je voldoende zelfkennis hebt. De mens die zichzelf niet of nauwelijks kent is vaak slachtoffer van een labiel innerlijk evenwicht. Tegenslagen, ziekten en teleurstellingen kunnen zo’n mens dan zwaar treffen. Heb je een goed inzicht in jezelf, dan ken je ook je krachten en je mogelijkheden.
Zelfkennis
Vaak denken mensen wel dat ze zichzelf goed kennen maar als puntje bij paaltje komt kunnen ze zichzelf ineens verliezen. Woedeuitbarstingen of harde woorden zijn dan vaak het gevolg en daarna zeggen ze met schaamte dat ze ‘zichzelf niet waren of horen ze dat van anderen. Wie zichzelf echter kent, kent ook de ander beter.
Je zou eigenlijk wel kunnen zeggen dat, hoe harder het oordeel over een ander is, hoe minder zelfkennis aanwezig is. De Ayurveda spreekt hierover omdat zij grote waarde hecht aan de balans in het leven. En dat is niet alleen een balans tussen jezelf en de wereld, maar ook de balans in jezelf. Zwakke persoonlijkheden verliezen die balans erg snel. Daarom adviseert de Ayurveda aan mensen die daar last van hebben oefeningen te gaan doen in zelfkennis!
Een van die oefeningen is bijvoorbeeld om op een dag te turven hoe vaak je negatief oordeelt over een ander. En dat niet alleen door wat je zegt maar ook door wat je denkt en voelt. Als je je collega tegenkomt of je buurman of wie-dan-ook en je voelt je direct negatief, dan is dat al een oordeel. Je hebt die persoon immers als negatief bestempeld met je gevoel en dat is dus een vinkje. Als de dag om is zul je tot je verbazing merken dat je echt heel wat geturfd zult hebben. Ook het televisiekijken hoort daarbij. Politici die je niet mag, presentators die volgens jou verkeerde dingen zeggen enzovoorts, overal oordeel je over.
Uitstelgedrag
Nu gaat het er niet om dat je moet stoppen met oordelen, nee, dit is slechts een oefening om jezelf beter te leren kennen. De Ayurveda geeft ook oefeningen per menstype. Heb je bijvoorbeeld een hoog vata-gehalte, dan bestaat de oefening eruit om op je ritme te letten. Een hoog vata neigt er namelijk toe om veel te spontaan te zijn en ritmeloos te leven; dit verzwakt de persoonlijkheid. Ook fysiek zal dit gevolgen kunnen krijgen, vooral naar het zenuwstelsel en de darmen.
Is de pitta juist weer te hoog dan moet gelet worden op innerlijke verdraagzaamheid. Een hoog pitta maakt vaak onverdraagzaam met alle gevolgen van dien. Ook hierbij kan het lichaam nare gevolgen krijgen zoals ontstekingen en huidklachten.
Is de kapha juist weer te hoog dan moet gelet worden op het eigen uitstelgedrag. Mensen met een hoog kapha zijn erg goed in uitstellen en vertragen. Als de kapha hoog blijft dan kunnen uiteindelijk hartproblemen ontstaan en verslijming van de bijholten. Wil je je persoonlijkheid dus versterken, is die zelfkennis dus onmisbaar. Natuurlijk zullen alle menstypen hun eigen zwakke en sterke kanten hebben; toch geldt voor alle doshas (typen) dat een sterke persoonlijkheid zich kenmerkt door het begrip consequentie. Als je hebt besloten vanavond vroeg naar bed te gaan, doe dat dan ook, hoe groot de verleiding er weer is om dat niet te doen. Als je besloten hebt om je voeding met meer aandacht en zorg te gaan bereiden laat je dan niet opnieuw verleiden door het maken van de zoveelste magnetronmaaltijd.
Iemand die steeds weer excuses heeft om niet consequent te zijn heeft geen stabiel innerlijk. Is die behoefte aan zo’n stabiel innerlijk echter wel aanwezig, dan kun je deze stabiliteit bereiken door onder andere dit soort Ayurvedische oefeningen te doen.
De allerbeste oefening om een krachtiger persoonlijkheid te worden vinden we in de woorden van Charaka, de grote Ayurvedische arts uit de 4e eeuw voor onze jaartelling, wanneer hij zegt: ‘gevoel en denken zijn als de vleugels van een vogel: doet één het niet goed, dan stort de vogel neer!’
Met andere woorden: als je je dreigt mee te laten slepen door je gevoel, denk dan even na. Maar als je teveel in je hoofd zit, ga dan weer naar je gevoel. Hoe beter jij je balans kan vinden tussen deze twee vleugels, hoe krachtiger jouw persoonlijkheid worden zal!
Robert Swami Persaud
Uit: OHM Vani 2010 nr.1