De wijsheid die een kind bij zich draagt wordt niet altijd erkend en begrepen. Het raakt steeds meer verwijderd van de juiste afstemming op zijn eigen wijsheid en richt zich op wat zijn omgeving van hem verwacht. Het is net als bij een computer, er komt steeds meer software die met elkaar gaat conflicteren zodat het besturingsprogramma vastloopt en gereset moet worden. Onder onze ervaringen in het leven, onze innerlijke verwondingen ligt de de wijsheid van het kind verborgen. Een wijsheid die we kunnen we hervinden.
In Prana schreef ik enkele jaren geleden over de heling van het verwonde innerlijke kind en schreef daarin ook over mijn eigen traumatische orthodox bevindelijk gereformeerde milieu, waar mijn “eigen wijsheid” letterlijk en figuurlijk eruit werd geramd.
Het dromerige jongetje, dat ‘nachts vaak vluchtte naar de sferen waar hij vandaan kwam, werd niet als van deze wereld, gezien. Zijn in zichzelf gekeerde gedrag leidde tot woedeaanvallen en fysiek geweld van zijn vader. Hij mocht niet zijn en worden die hij was. Nee, het was geen autisme maar door het vele geweld een vlucht naar een veiliger wereld. Ik weet nog goed hoe ik door al het fundamentalistische geblabla thuis en in de kerk, snakte naar wijze woorden, naar inzicht. Was er altijd naar op zoek in heel veel boeken en bad ook om wijsheid. Vooral die van Salomo, daar had ik wat mee. Ik heb altijd zo mijn vragen gehad over dat bekrompen milieu waarin zowat de hele wereld naar de hel ging en de hemel slechts voor de echte ‘kinderen des Heren’ (en dat waren er maar bitter weinig) bereikbaar was. Het was de wraakzuchtige God van het oude testament in z’n meest extreme vorm die hier domineerde en waarin o.a. in SGP- kringen nog steeds met grote vrees geloofd wordt.
Een schizofreen, gekmakend geloof
Zelf kon ik mij moeilijk voorstellen dat mensen die niet tot onze kerk behoorden, en masse naar de hel gingen. Ik kreeg dan ook belangstelling voor wat andere kerken en religies leerden, zag daar minder somberte en meer vrolijkheid.
Mijn vader noemde mij op een gegeven ogenblik ‘een christelijk, mohammedaans hindoe-joden jongetje’ waarmee hij ongewild mijn latere spirituele (interreligieuze) ontwikkeling en mijn werk voor OHM schetste. Ik las alles wat ik via de bib te pakken kon krijgen en achteraf is het merkwaardig dat er niet gecontroleerd werd wat openlijk las. Nee, hij was bepaald not amused over mijn twijfels over die gereformeerde leer die erop neerkwam dat je je best moest doen om je te bekeren maar dat je nooit zeker kon weten of je uitverkoren was. Ze hadden het dan over de predestinatie uitverkiezing. Het was en is een schizofreen, gekmakend geloof, waarvoor ook de kerkvader Augustinus verantwoordelijk was. Zijn predestinatieleer is als christelijk thema nauw verwant aan de verzoeningsleer.
De vonk kan opeens ontvlammen
Mijn verhaal is een van de vele verhalen van kinderen bij wie de wijsheid onderdrukt werd. Ik zou een bloemlezing kunnen geven van soortgelijke ervaringen en verhalen. Wat ik inmiddels geleerd heb, is dat ieder van ons over twee verschillende aspecten binnen onze persoonlijkheid beschikt: de volwassene en het kind. In Jungeriaanse zin een archetype voor het kinddeel in ons.
Als deze aspecten onderling zijn verbonden en samenwerken voel je je compleet van binnen. Je bent op die manier verbonden met de innerlijke en oorspronkelijke wijsheid van het kind. Als die onderdelen losstaan van elkaar omdat je bijvoorbeeld gekwetst, afwijkend of onderontwikkeld bent, ontstaat er verwarring en een gevoel van leegheid en eenzaamheid. Je kinddeel heeft tijdens je jeugd dikwijls te lijden gehad onder onbegrip, verwaarlozing en isolement. Het betekent dat je als volwassene daardoor ook vaak krijgt te maken met het je onbegrepen, buiten gesloten en je eenzaam voelen, waarmee velen maar moeilijk kunnen leven.
Een kind komt op aarde met wijsheid en de herinnering aan de heelheid. Het draagt dit tot ongeveer zijn zevende, met zich mee. “Het kind in ons,” zegt Els Kikke in haar boek ‘In beweging komen vanuit oerkracht’ is onze spontaniteit, onze authenticiteit, onze oerkracht. “Het is de kern van ons wezen, onze essentie, ons vitale centrum. Het is de bron van ons bestaan en verbonden met het hele universum. “
De wijsheid die het kind heeft als aarde komt, blijft latent en sluimerend aanwezig en kan later ook geactiveerd worden, zoals dit in deze tijd steeds meer lijkt te gebeuren. Een ontwakend bewustzijn, dat niet los kan worden gezien van de bizarre tijd waarin we leven.
Er zijn ook kinderen die al meteen opvallend door hun wijsheid, intelligentie en gaven. Toen Hanuman nog een kind was bleek hij over enorme krachten en het vermogen om te vliegen te beschikken. Later wordt Hanuman de trouwe dienaar van Sri Rama en krijgt hij opdracht Rama’s ontvoerde vrouw Sita terug te vinden. En Krishnamurti werd gezien als iemand die buitengewone spirituele kwaliteiten bezat, werd en werd gekozen als ‘the vehicle of the Lord Maitreya’, die volgens de Boeddhistische traditie elke 2000 jaar naar aarde komt als wereldleraar. Krishnamurti zag zichzelf niet zo en nam daar afstand van. Ook Osho, de voormalige Bhagwan, viel op door zijn niet bepaald kinderlijke gedrag, scherpe geest en zijn voorkeur voor stilte. Terecht wees hij er later op dat kinderen worden geboren met zuivere intelligentie. “Kijk in de ogen van een kind, zei hij. Je kunt niets diepers vinden. De ogen van een kind zijn als een afgrond – bodemloos. Jammer genoeg zullen zijn ogen, door de manier waarop de maatschappij het kind vernielt, spoedig alleen nog oppervlakkig zijn. Door lagen en nog eens lagen van conditioneringen zal die diepte, die geweldige diepte al gauw verdwenen zijn. En dat was zijn oorspronkelijk gezicht.”
Ook Rudolf Steiner, de grondlegger van de antroposofie, had een specifieke kijk op het kind en de opvoeding. Een kind komt niet als onbeschreven blad op de wereld, maar heeft een voorgeschiedenis. Bij de opvoeding moet je daar rekening mee houden. De pedagogiek die hij vanuit deze visie ontwikkelde, heeft hij op de vrije school in praktijk gebracht. Terecht wees hij erop dat de ziel heeft sprookjesbeelden nodig om ervaringen een plaats te geven.
Natuurlijk moet een kind in onze moderne samenleving ook worden voorbereid op de eisen die later aan hem worden gesteld. Het is niet anders, maar door de conditionering gaat zijn wijsheid voor een groot deel wel verloren. Veel ouders hebben het er niet zo op als hun kind heel wijs is voor zijn leeftijd, wijze dingen zegt of zich vorige levens herinnert. Het moet normaal doen en niet zeuren, hoewel steeds meer ouders hun kind wel serieus nemen en die wijsheid ook stimuleren.
Zelf werd mijn ontluikende kinderlijke wijsheid eruit geramd maar doordat er geen controle was op wat ik las, werd toen de basis gelegd voor mijn verdere spirituele ontwikkeling. Toch moest ik in tal van valkuilen trappen en harde lessen leren voordat ik ben wie ik nu ben. Hoe kunnen we weer bij die oorspronkelijke wijsheid komen? Ik denk dat het erom gaat dat we ons bewust moeten gaan worden van hoe we ons door onze omgeving hebben laten conditioneren en wat het effect ervan is op onze geest en lichaam. Je kunt de wereld en je ouders er de schuld van geven, maar daarmee ontloop je een verdere ontdekkingsreis naar binnen naar het instinctieve, van waaruit je een soort nieuwe verbinding zou kunnen maken met je innerlijk weten,je intuïtie, je wijsheid.
De bereidheid om naar binnen te kijken, is een leerweg. Je gaat ontdekken dat je in het oude verhaal zit en dat je er tijd voor moet nemen om daarmee aan de slag te gaan. Zelf heb ik moeten leren inzien dat ik me afsloot en niet durfde te voelen en om weer bij die wijsheid te komen moet wel bereid zijn je gevoel toe te laten.
Van hoofd naar hart. Van hart naar je wijsheid. Veel wijsheid in 2013!
Aat-Lambèrt de Kwant