‘Ik lig wakker na enkele uren te hebben geslapen. Ik ben onrustig, met een onbestemd knagend gevoel in mijn maag en mijn buik. Dingen waarover ik me overdag niet druk maak, lijken me te bestormen. Ik bijt me erin vast. Al die gesprekken van de dag malen door mijn hoofd. Ik wind me op over bepaalde reacties van mezelf en van anderen.’ Els Kikke is psycholoog,en bekende in tijdschrift Ode eerlijk dat ze hier vaak mee te maken heeft. En wie niet? De spirituele weg gaan, biedt geen garantie op een kalme reis. Even lekker yoga doen is wat anders dan de innerlijke reis, waarvoor yoga in feite ook is bedoeld.
Zo zegt Pandit Ashish Mathura dat veel hindoes ook wijzen op de innerlijke weg. Hij ziet vaak dat de Bhagavad Gita mooi en netjes gekaft, in de vitrinekast staat te pronken en als het ware aanbeden wordt. “Maar daar gaat het niet om,” zegt hij. Je ziet het ook bij andere religies. Het gaat erom dat wat er in de Bhagavad Gita gezegd wordt, ook toegepast wordt en dat ernaar geleefd wordt. Het geheim van de ziel, het ware IK kunnen we vinden in de Bhagavad Gita. Daarin kun je de weg van verlichting vinden. Maar dan moet je wel erover filosoferen en erop reflecteren. Maar het beoefenen van yoga of de innerlijke weg gaan, biedt nog geen garantie op een leven zonder pijn en andere hobbels zoals Els Kikke die beschrijft.
Niet zo verwonderlijk eigenlijk als je kijkt naar de stroomversnellingen en ontwikkelingen in deze hectische tijd. Het levenstempo wordt zo moorddadig opgeschroefd, dat stress, burn-out, hyperventilatie, hartritmestoornissen, slapeloosheid en het slikken van miljoenen tranquillizers per dag tot de aanvaarde fenomenen van een dolgedraaide maatschappij lijken te horen. De geestelijke spanning en nood stijgen met het enorme werktempo en prestatieniveau. We beschikken over e-mail, sms, whatsApp, internet, fax, video, telefoon en communiceren per satelliet om elkaar snel te bereiken, om zonder ‘gezichtsverlies’ op afstand te ‘communiceren’ over de vaak meest onnozele dingen. Vele ouderen kunnen deze technologische wedloop vaak al lang niet meer volgen. Ze worden duizelig bij het zien van tientallen knopjes. Wachten stil en vaak wat eenzaam op hun kamertje in het verzorgingshuis of eigen huis op een bezoekje of een telefoontje. Ze worden radeloos als ze een bepaalde organisatie willen bereiken en van de ene naar de andere optie worden verwezen.
Voor A, knop 1, voor B, knop 2, voor C, knop 3, als u meer wilt weten over optie 1, kies 3. Wilt u een medewerker spreken, kies, Tuut, tuut, tuut, tuut. De verbinding is verbroken, je kunt weer van voren af aan beginnen. Persoonlijk contact met zo’n medewerker wordt in feite ontmoedigd.
Een radicale omwenteling in de geest is nodig om een andere levenswijze te realiseren. Op zoek bijvoorbeeld, naar de betekenis van het ouder worden. Een radicale omwenteling die de samenleving kan transformeren. Onze eigen angst, onrust en slapeloosheid hebben tal van oorzaken. We voeden ons ook energetisch met de omgeving waarin we ons bevinden. In een warenhuis of een stadion vol opgewonden mensen voelen we ons anders dan in het bos of de duinen, waar de helende stilte kan spreken.
Hetzelfde geldt voor de mensen om ons heen. Iedereen heeft een energie: van sommige mensen worden we blij of rustig. Anderen maken ons onrustig. We winden ons over hen op of weten bij voorbaat al dat ze ons moe maken. Het is belangrijk dat we ons daarvan bewust zijn en keuzes maken. We weten allemaal heel goed dat wanneer we op straat een glimlach delen, vrijwel iedereen positief op ons reageert. We hebben ook te maken met energieën die ons beïnvloeden waar we weinig aan kunnen doen. UMTS-masten, al die gsm’s van mensen die overal lopen te bellen en de dect-telefoon, die constant in vrijwel alle huizen staat te stralen. Ook al heb ik het liever niet, de omgeving bestraalt mij de hele tijd. Het heeft allemaal wel invloed op ons welbevinden, ons welzijn. Toch kunnen we zelf ook iets doen om die onrust te verminderen.
Als het leven een wandeling door de tijd is, komt dat vaak neer op snelwandelen, van rennen door de tunnel van het leven. Het is alsof je in een donkere tunnel valt en soms ben je een leven lang bezig er weer uit te komen. Steeds meer zekerheid valt weg. Je loopt de nodige verwondingen op, je voelt je koud en kil, verdoofd. Toch heeft het zin die pijn te voelen en te ervaren. Buigen naar jezelf, adviseert dichter musicus Erik Guns, naar je eigen geliefde klank. Niet meegaan met de schrille klanken van deze wereld, maar leren naar je eigen goddelijke klank te luisteren. De Indiër Eknath Easwaran wees er terecht op dat niets belangrijker is dan in staat te zijn te kunnen kiezen hoe we denken – onze gevoelens, aspiraties en verlangens, hoe we onze wereld en onszelf zien. “Meesterschap over ons denken opent wegen van hoop. Dit betekent dat we kunnen beginnen ons leven en ons karakter te hervormen, onze relaties te vernieuwen, te gedijen in de stress van alledag, die persoon te worden die we graag zijn.” Even bijkomen van dat snelwandelen, van dat rennen, zodat je het leven meer kunt voelen en ervaren. Dan kan het leven weer zin krijgen en opbloeien.
Door de constante druk om meer te doen, altijd in beweging te zijn en ons eeuwig te haasten is ons dagelijks leven geen afspiegeling van onze diepste waarden en idealen. We hebben het gevoel dat we geen grip meer op ons leven hebben. In zijn boek “Neem de tijd” laat Eknath Easwaran ons zien dat de eerste stap naar een leven vanuit intentie neerkomt op de rusteloze stroom van onze gedachten tot kalmte te brengen. Hoewel we het ons meestal niet realiseren, is het ons denken, en niet de uiterlijke gebeurtenissen, dat ten grondslag ligt aan ons gevoel van haast, angst en rusteloosheid.
Het gaat erom in het leven tegen de stroom in te zwemmen, net als forellen dat doen. Leren leven met de dissonanten van het leven, zoals zo mooi is verklankt door de Amerikaanse componist Ives in zijn The Unanswered Question. (1) Het werk begint met prachtige harmonieuze klanken, onderbroken door dissonanten, maar eindigt in volstrekte harmonie. En zo is het in het leven ook: we komen uit de wereld van Licht, van harmonie, en het is die harmonie die ons door het leven heen draagt, ook als het moeilijk wordt. Als dissonanten ons leven dreigen te verstoren, is het de harmonie die blijft.
Wie alleen harmonie wil horen, klikt op tweede link en luistert naar het verstilde Spiegel im Spiegel (2) van de Estse componist Arvo Pärt. Helende muziek die de krassen op je ziel heelt en je verbindt met je innerlijke vrede. “Je hebt een draagbaar paradijs in je,” zei Yogananda voortdurend. Wees daar maar zuinig op.
Aat-Lambèrt de Kwant