Welk van de twee bloemen is het mooist? Er wordt al eeuwenlang om gestreden. Er wordt wel beweerd dat het westen jaloers was op het feit dat men in de Indiase traditie zo’n mooi symbool voor de liefde had, dat men er zelf ook een wilde. Dus omdat het Oosten de Lotus al had, zou het Westen een zelfstandig symbool willen. En dat werd de Roos.
Ik ben niet zo onder de indruk van deze uitleg. In de westerse mystieke traditie worden namelijk zowel de Lotus als de Roos gebruikt als symbool voor de Universele Liefde. En makkelijker dan de Lotus die bloeide in de vijver der duisterheid, kan de Roos in verband worden gebracht met het christelijke kruis, als symbool van het lijden. Het is mijn spirituele overtuiging dat de betekenis van beide bloemen identiek is. Alleen de vorm, de kleuren en de woorden waarmee je de bloemen beschrijft verschilt.
In het hindoeïsme staat de lotus voor scheppende kracht en de eeuwige terugkeer der dingen. Ze symboliseert vooral de onsterflijke natuur van de mens die telkens opnieuw geboren wordt. Daarnaast heeft ze tientallen betekenissen. De lotus is symbool van reinheid, schoonheid, lang leven, gezondheid, roem, geluk en soms ook speciaal bij kinderen. OHM dankt de naam voor ons spirituele radio-programma aan deze symboliek.
Het zou aanmatigend zijn om te zeggen dat het beeld van de Lotus en de Lotusvijver een exclusief hindoe-symbool zou zijn. In de oude Perzische culturen stond de lotus voor de zon en het licht. En ook in het Taoisme geldt de lotus als de gouden bloem; beeld voor het eeuwige rad waarmee in deze cultuur het leven en het heelal vergeleken wordt. Ze staat ook daar symbool van de ontluiking en bloei van de geest. Bij de Egyptenaren is heel de schepping is uit haar voortgekomen. Zoals zij bij zonsopgang opengaat, zo groeit uit haar de hele kosmos; evenzo vergaat ze weer, juist zoals de lotus zich ’s avonds weer sluit.
In de mystieke tradities van het westen heeft men uiteindelijk de voorkeur gegeven aan het symbool van de Roos. Zoals gezegd: waarschijnlijk vanwege het beeld dat de Christian Rozenkreuz, maar ook de Gebroeders Grimm, de Rozenkruisers en de Vrijmetselaars een voorkeur hadden voor de Roos als symbool van de liefde die bloeit aan het kruis van het lijden. Zelfde thema als bij de Lotus, zelfde symboliek, andere bloem, andere kleuren.
Zo lees ik in een spirituele tekst dat de mystieke roos staat voor het beeld dat als de mens zorg draagt voor het zaadje waarmee hij geboren wordt, het in goede aarde zaait, zorgt voor een goed klimaat en de juiste voeding. “Als hij de goede weg inslaat waar het zaadje de kans heeft te groeien, dan kan de uiteindelijke groei plaatsvinden waar de roos het symbool van is – waar je hele wezen openbloeit en alle bloesems hun parfum verspreiden in de wind. Als je tot bloei komt als een mystieke roos, word je leven meer dan slechts een futiel programma van eindeloze herhaling. Als je tot bloei kunt komen en kunt laten zien wat er in je verborgen ligt, heb je het verlangen van het bestaan vervuld.”