Ik hoop dat mijn vrienden zullen zeggen dat mijn spirituele ontwikkeling nooit stil heeft gestaan. Maar ik durf op deze plek wel een bekentenis te doen. Ik heb het gevoel dat mijn geestesleven pas echt een ‘boost’ heeft gekregen nadat ik de Indiase filosofie en de Vedische traditie heb ontdekt. Mansukh Patel, Robert Persaud en Mehdi Jiwa zijn daarbij belangrijke inspiratiebronnen geweest. Maar ook Osho en Sai Baba. Zij hebben me geholpen om de klassieke begrippen uit de Indiase traditie te doorvoelen. Het begrip Dharma is met een westers denkhoofd nauwelijks te doordenken, je moet het doorvoelen. Dharma betekent zowel religie, godsdienst en ethiek, maar ook persoonlijke ontwikkelingsweg. Deze dubbelheid is vaak lastig voor westerlingen.
Volgens filosoof Bram Moerland kan je leven een kunstwerk worden als je het leven hebt om van de gebaande paden af te wijken, als je je eigen weg door het leven weet te vinden. Helderder kan het niet gezegd worden waar het om gaat in het vinden van je dharma. Ik lees de afgelopen jaren vrijwel dagelijks in het boek “Op weg met de Bhagavad Gita” van Mansukh Patel. Alleen al de ontdekking dat alle boodschappen van Krishna aan Arjuna boodschappen aan jou(w) Zelf zijn, was een waanzinnig mooie ontdekking.
En ik zie een parallel tussen de weg die Arjuna heeft af te leggen en de lessen van Professor Perkamentus aan Harry Potter. Harry moet ook leren om zijn eigen weg te vinden. Hij moet leren om tegendraads te blijven. Harry wordt opgevoed bij de saaiste familie van Engeland, de familie Duffeling. De familie Duffeling zijn dreuzels. Hun gezichten stonden strak van de saaiheid. Erger nog: ze probeerden Harry zijn creativiteit af te pakken.
Wat ik van Krishna in de Gita heb geleerd is wat er gebeurt als onze creativiteit verdwijnt. We durven dan niet meer te vechten, we durven niet niet meer lief te hebben, we durven niet meer te beminnen en het allerergste: we durven niet meer lastig te zijn. En dat heeft deze wereld zou hard nodig: lastige jongetjes en meisjes, mannen en vrouwen die visoenen durven te houden: tegendraadse visioenen. Soms dwars tegen alles in. Visioenen van een eerlijke samenleving, fantasieën van duurzame gerechtigheid.
Niemand kan jou vertellen wat jouw weg is. Jouw hart is jouw hart. Jouw talenten zijn jouw talenten. Ieder mens heeft zijn eigen weg te gaan. En ieder mens moet voor zichzelf uitmaken of de weg die hij/zij op dit moment een pad is waarop je hart blijft kloppen. Waar het op aankomt is dat je je de vraag naar je (Sva)dharma stelt. Je moet die vraag serieus nemen en het antwoord daarop aan niemand anders over laten.
Jij bent de enige die het antwoord weet en pas wanneer je de vraag zo stelt dat je niet meer afhankelijk bent van wat anderen zullen vinden, wat anderen daar als oordeel over zullen hebben, niet meer begeert naar erkenning van anderen, maar volledig op jezelf durft te vertrouwen, dan zal het antwoord van je zelf zijn. En je grootste ontdekking zal zijn dat je zelf een antwoord hebt. Dan is je leven een kunstwerk geworden.