Filosoof Jan Bor schreef in 2011 een spraakmakend boek: ‘Een (nieuwe) geschiedenis van de filosofie’. In dit boek rekent hij af met de westerse opvatting dat het denken van de denkers van India en China, slechts een voorgeschiedenis was van de echte geschiedenis van het denken, die in het Griekenland van Thales zou zijn begonnen. Als jij al één ding van de filosofie kunt zeggen is dat ze op ten minste drie plaatsen in de wereld ontstond: India, China en Griekenland.
Een tweede misvatting is dat er alleen vroeger werd gedacht. Vraag mensen welke filosofen ze kennen en namen als Plato en Socrates staan in de top tien. Wie kent moderne filosofen als Martha Nussbaum of – als het om Nederland gaat – Cornelis Verhoeven? Vooral de laatste is beïnvloed door het Indiase denken, waaraan hij veel ontleende. Staande op de schouders van de reuzen uit de oosterse en westerse traditie werd Verhoeven een sprankelend modern denker. Als het gaat om de oosterse filosofie kennen velen de Upanishads of ook de Mahabaratha, het prachtige epos dat geschreven is door de Indiase wijsgeer Vyasadeva èn de Ramayana, dat werd geschreven door Valmiki. Maar mensen die het niet zo op hebben met religie kunnen deze hoogstaande filosofie makkelijk afdoen als zweverige oosterse spiritualiteit.
India als vindplaats voor spiritualiteit
Het westen put spiritueel gezien uit vele tradities. Sinds de jaren zestig is India voor westerlingen de vindplaats bij uitstek voor spiritualiteit. Maharishi Mahesh yogi werd wereldberoemd als de goeroe van de Beatles. Sathya Sai Baba en Osho (Bhagwan Shree Rasjneesh) kregen als leraren veel volgelingen. Maar wie kent hen als moderne denkers? En wat te denken van Jiddu Krishnamurti en Sri Aurobindo? Tenslotte mag Avatar Adi Da Samray niet ontbreken. Deepak Chopra, Shri Shri Ravi Shankar, Moeder Amma: al deze mensen putten uit de Indiase traditie. Wat maakt de Indiase filosofie zo spiritueel? En ontwikkelt ze zich nog verder?
Nou en of: de ontwikkeling van het Indiase denken gaat ook buiten India verder. Overal op de wereld hebben mensen de leringen uit de wereld van Advaita Vedanta opgepikt en zijn daar zelfstandig mee aan de slag gegaan. In Nederland hebben mensen als Wolter Keers, Alexander Smit en Jan van den Oever een belangrijke bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van Advaita. Advaita staat voor non-dualiteit. Het bijzondere is dat het een van de oudste filosofische stromingen was in India, die zich heeft ontwikkeld tot een van de modernste manieren van denken voor de spirituele zoeker. Namen als Hans Laurentius, Philip Renard, Douwe Tiemersma, Paul Smit, Jan Koehoorn, Jan van Rossum, Joanika Ring mogen hierbij niet worden vergeten.
Mansukh Patel
Ik ben zeer onder de indruk van het werk van Mansukh Patel. Documentaire-maker Philip Engelen heeft samen met zijn vrouw Louise vele prachtige video’s gewijd aan het werk van Mansukh Patel. Mansukh Patel is geboren in Kenia in het midden van de jaren ’50. Zijn ouders zijn van Indiase afkomst. Hij verhuisde op jonge leeftijd naar Engeland en promoveerde in de kanker- toxicologie aan de universiteit van Bangor in Wales. Mansukh Patel is een begenadigd en inspirerend spreker. De kern van zijn boodschap heeft vooral betrekking op het motiveren van mensen om hun passie en doel in het leven te vinden en daarnaar te leven. Hij put daarbij uit de oude bronnen als Mahabaratha en Bhagavad Gita. Het boek ‘Op weg met de Bhagavad Gita’ kan ik met een gerust hart een meesterwerk noemen, waaruit mensen lessen kunnen putten voor het leven van alledag.