De mysticus en therapeut Eugen Drewermann vertelt dat er drie soorten ervaringen zijn. Drie soorten ervaringen in de vorm van een supersnelle reis naar de lichtende eenheid van het bestaan. Je kunt het mystieke ervaringen noemen, maar dat woord doet vaak zo religieus aan, ik heb het liever over existentiële ervaringen. Of over zielservaringen die je in contact brengen met de dragende grond van het bestaan.
Ik noem ze u even:
– De ervaring van de leegte of de eenheid zonder waarom
– De ervaring van het hier en nu of de eenheid zonder waarheen
– De ervaring van de liefde of de eenheid zonder waartoe
Tijd, ruimte en afstand bestaan in deze ervaring niet. Er is in deze leegte geen waarom, waarvandaan. De leegte heeft geen oorsprong, geen richting en geen doel, ze kent geen vraag waar we vandaan komen. De leegte kent slechts dat wat opnieuw geboren wil worden. Er is geen waarheen, er is geen andere wereld, er is het dat waar jij al bent. Er is slechts het licht dat je al bent. Er is niet een andere plek die gevuld is met volheid. Er is slechts dat ogenblik waar je al bent waarin alles gebeurt en verschijnt. Er is zelfs geen plek waar leven opgehouden heeft te zijn. Er is slechts een plek waar bewustzijn zich manifesteert. Door meditatie kun je in contact komen met de stilte waar het eindeloos bewustzijn zich voltrekt om ruimte te maken voor het licht dat we al zijn. Ik ben liefde op zoek naar mezelf. Zonder doel, zonder eind, zonder bestemming, zonder resultaat, zonder zin, zonder hebben, maar ook zonder zijn.
Je eigen bewustzijn, je eigen ziel bepaalt hoe je de wereld waarneemt. Als je beperkt bewustzijn hebt, dan is de wereld om je heen ook beperkt. De werkelijkheid die je ervaart is subjectief. Als je verliefd bent is de wereld prachtig, als je depressief bent is de wereld een ramp, terwijl het dezelfde wereld is. Vanuit je bewustzijn ervaar je de werkelijkheid. Met andere woorden: wereld is niet zoals hij is, de wereld is alleen maar zoals jij hem ervaart. En bewustzijn kan los van het lichaam worden ervaren. Naar analogie daarvan heeft Advaita Vedanta-leraar ooit eens over bewustzijn gezegd: ‘Ik heb een huis, maar ben geen huis, ik heb een stoel, maar ik ben geen stoel, ik heb een piano, maar ben geen piano. Ik heb geen bewustzijn, ik ben bewustzijn.’
Volgens Advaita kun je bewustzijn niet hebben, maar kun je alleen maar bewustzijn zijn. Daarom beschrijven veel mensen die een mystieke ervaring hebben gehad dat ze zich niet meer identificeren met het materiële. Met het huis, met de status, met de auto. En zelfs met het eigen lichaam. ‘Ik kan zonder mijn lichaam, maar mijn lichaam kan blijkbaar niet zonder mij.’ Ons menselijke brein wordt wel eens vergeleken met een spiegel, een waterspiegel. Zonder bewustzijn blijven je geestelijke vermogens onder water, beneden peil. Door bewustzijn komen onze vermogen boven water, boven peil.
Bewustzijn in liefde. Daar draait het allemaal om. Ik vond een prachtige tekst van Osho die de verhouding tussen bewustzijn en liefde schitterend verwoord. ‘Dus als je het pad volgt van bewustzijn, laat liefde dan het criterium zijn. Als je bewustzijn plotseling opbloeit in liefde, weet dan dat bewustzijn is geschied, dat samadhi bereikt is. Als je het pad volgt van liefde, laat bewustzijn dan als criterium functioneren. Als plotseling vanuit het niets, vanuit het centrum van je liefde, een vlam van bewustzijn begint te branden, dan weet je het zeker. Wees blij: je bent thuis gekomen.’