Woorden en klanken wijzen ons de weg. Ze wijzen ons de weg in de wereld waarin we wonen. Ze wijzen ons de weg naar huis, naar onze bron, naar onze essentie. Ze kunnen ons ook duidelijk maken wanneer gevaar schuilt, wanneer er klanken op ons af komen die ons vertellen dat het daarbuiten effies niet pluis is. Als we een knal horen worden even wakker. Wat is er aan de hand? Moeten we waakzaam zijn? Of is het een feestknal die de geesten van het verleden wegjaagt.
In de wereld van de zintuigen worden van oudsher een viertal gebieden onderscheiden. We hebben het over denken, wat zich meestal in het hoofd afspeelt. Als we het over voelen hebben dan verwijzen we graag naar de borstkas waarin ons hart zich bevindt. Er is ook nog de dimensie van het willen. Automatisch brengen we dat in relatie met de buik en de onderbuk. En het vierde gebeid, het gebied van de keel staat in verbinding met het spreken, de taal en de communicatie.
Het zal u niet verbazen dat al deze gebieden in de ene cultuur belangrijker zijn dan de andere. De oude Grieken hielden zich voornamelijk bezig met het denken. “Wat gebeurt in mijn hoofd als ik een gedachte krijg? Hoe komt het denken tot stand?” De oude Kelten daarentegen hielden zich bezig met het voelen. “Wat voel ik als het buiten te koud of juist te warm is. Hoe kan ik mijn gevoelswereld tegen de elementen beschermen.”
De mensen in het oude Egypte op hun beurt hielden zich bezig met het willen. “Ik wil wel graag onsterfelijk worden, maar kan dat ook? Ik wil wel graag de beste zanger van Nederland worden, maar heeft dat wel zin om te willen?”
Denken, voelen, willen. We kunnen denken wat we willen, we kunnen voelen wat we willen, maar kunnen willen wat we willen, maar alles staat of valt met de manier waarop we naar buiten brengen wat er ons leeft. In deze heeft die oude cultuur van het Turkse Efeze ons gevoelig gemaakt voor taal. En dan het klassieke India: India kan ons leren denken met ons hart. De basis van de Indiase wijsheidstraditie.
Je kunt natuurlijk op allerlei manieren denken. En bij ons is denken vaak iets rationeels. Dingen op een rijtje zetten, causaal, alles een oorzaak en gevolg, maar denken is in wezen iets anders. Je kunt denken op heel verschillende manieren. Bijv. je kunt denken met je linker hersenhelft. Dat is zakelijk, dat is efficiënt. Dat is een kwestie van tellen, meten, wegen, prachtig.
Maar we hebben ook een andere hersenhelft. De rechter hemisfeer. En daar betekent denken: dromen, spiritualiteit, zingeving, dingen met elkaar in verband brengen. De eenheid van alles beleven: religie. En je kunt ook denken – en dat denken is mij het liefst – met je hart, dat is een oude mystieke wijsheid dat je kunt denken met je hart. Dat is wat de taal van India ons leert. En dat is dan geen denken dat het logische denken uitsluit. Nee, juist insluit. Denk je met je hart, dan benut je alle faculteiten die je hebt. Het is een denken met verwondering, met respect, met liefde.
Door Rinus van Warven