Ik was onlangs op een inspiratie bijeenkomst waar we elkaar uitdaagden om zelf nou eens te verwoorden waar we in geloofden. Niks nabrabbelen van voorgeschreven dogma’s. Zeg nou eens zelf waar je voor gaat. Een goede vriendin van me zei het ontroerend mooi. ‘God’, zo begon ze, ‘woont in de Liefde.’ God woont in de Liefde. Ik kreeg er een brok van in m’n keel. Prachtig antwoord van mijn kennis. De Levende woont in de Liefde. De Eeuwige woont in de Vrede. In de Waarheid. In de Gerechtigheid.
Maar dan is er ook nog ego. Volgens de Indiase traditie is dat dat in elkaar geflanste beeld dat we van onszelf en de samenleving hebben. Uit angst voor het wakker geworden bewustzijn creëren we een beeld van wat leven moet zijn: geld, macht, seks en daarom ook uitbuiting, onrecht en armoede. We zijn zo langzamerhand gaan geloven dat dat het beeld is van de samenleving waarin we leven. En dat wij mensen niet in staat zijn om daar verandering in aan te brengen. Ik ben echter nog steeds onder de indruk van een zinnetje van een van de grootse denkers van de wereld, Mahatma Gandhi: Wees de verandering die jij wilt zien in de wereld.
Er is een zin die de essentie vormt van tal van spirituele tradities van Oost en West. “Wie zijn leven probeert te behouden, zal het verliezen’. Maar hoe werkt dat dan: wat gebeurt er als we ons leven willen behouden/ En hoe verliezen we het echte leven. Het volgend verhaal maakt dat inzichtelijk. Er was eens een man die een kostuum bestelde bij een kleermaker. Toen hij kwam passen, bleek de jas te wijken in de kraag. Maar de kleermaker zei: ‘Meneer, U moet wat achterover leunen.’ En ook de broek paste niet. ‘U moet uw buik naar voren houden.’ Tenslotte was ook de ene broekspijp langer dan de andere. “u moet wat schever lopen’. Toen de man ging wandelen in het pak: hij hield zijn linkerbeen stijf, hij zette een hoge rug op en stak zijn buik naar voren. Toen de mensen hem zagen lopen zeiden ze tegen elkaar: ‘Wat moet dat een knappe kleermaker zijn, dat hij voor zo’n ongelukkige man nog een pak wist te maken’.
Als vrede simpelweg betekent dat we vredig in slaap sukkelen omdat we ons niet bewust zijn van wat echt leven is, dan wordt die vrede een sleurhut voor ons sluimerende geweten. Als vrede betekent dat we niet meer wakker worden voor wat leven echt is, dan is vrede niet meer dan een slaapzak voor een spirituele zomer en winterslaap. Een leraar is niet om ons in een spirituele slaapzak te leggen of mee te nemen in een sleurhut naar de Bergen van Besluiteloosheid, waar we rustig kunnen slapen aan de Zee van Zinloosheid of in de Baai van Berusting.
Een leraar, een goeroe maakt je wakker. Hij schenkt ons het zwaard bewustzijn. Bewustzijn laat ons zien dat we kunnen kiezen tussen leven en dood, tussen dag en nacht. We leven in de wereld van de ongekende mogelijkheden. Dankzij wat men in de Indiase traditie het zwaard van bewustzijn noemt die ons wakker maakt uit de ogenschijnlijke vrede van de zinloosheid. Wakker zijn, visionair leven is allereerst een eind maken aan de nacht van moedeloosheid. Echte religiositeit is in de ban raken van het wakker geworden leven.
Rinus van Warven