‘Words cannot capture existence, but Silence can’ (Sri Ravi Shankar)
Een paradox. Hoe kan stilte je nu bij je onrust brengen? Meditatie, yoga, contemplatie moeten je toch innerlijke rust brengen? Onlangs zei een kennis dat ze stopte met yoga omdat het haar zo onrustig maakte. “Prima,” zei ik. Ga er vooral mee door en probeer bij de bron van je onrust te komen.
Tja, het is de makke van veel spirituele zoekers vandaag de dag. We zoeken geluk in deze hectische wereld en als we het daar niet vinden, dan maar via spoedcursussen verlichting of yoga.
Maar pas op! Het brengt je ook op onvermoede lagen in jezelf, zoals ik ook heb ervaren tijdens een verregende vakantie ergens in Duitsland waar ik voor een groot deel, in m’n uppie in een fraai houten chalet zat en daar op veel innerlijke onrust stuitte.
Tja, die stilte.
Het belang daarvan zagen ze ook al in de oudheid in. ‘De stilte zingt u toe Heer’, zong een van de dichters van een oude psalm. En Eckhart Tolle zegt ergens: ‘Als je het contact met de innerlijke stilte in je verliest, verlies je het contact met jezelf. Wanneer je het contact met jezelf verliest, verlies je jezelf in de wereld. Je diepste besef van jezelf, van wie je bent, hangt nauw samen met innerlijke stilte.’ In korte, indringende teksten laat Eckhart Tolle in zijn boek“De stilte spreekt” druppels waarheid en wijsheid in mijn ziel vallen.
Stilte, daar hadden ook de rishi’s, de zieners, al weet van. Zij ervaren in hun stilte door uiterst verfijnde perceptie de impulsen van de eeuwige kennis. En de mysticus/filosoof Marcel Messing zegt:
Gij zijt de ongewogen stilte
niet het afgemeten woord.
Gij zijt beweging en rust
eeuwige stilte
in het tijdelijke woord.
En in zijn mooie boekje Zangen van stilte wordt de diepte en kracht van de stilte bezongen.
Stilte dus. Daar hebben we het maar moeilijk mee. Enkele jaren geleden sprak ik even met wat vakantiegangers op de Hoge Veluwe. Ze gingen terug, want ze vonden het zo eng stil…
Ja, stilte kan confronterend zijn. Een week lang zat ik daar, in een chalet (1) in Wiele, net over de grens van Hardenberg waarvan ik gebruik mocht maken van een chalet van een goede vriend/collega die elders op het terrein woont en het fraaie huisje verhuurt aan gelijkgestemden. Een week lang regen, regen en nog eens regen zodat de natuur me niet kon entertainen, hoewel er ook wat zonniger perioden waren, maar iedere keer als ik naar buiten wilde begon het weer te regenen.
Doorgaans zoek ik die stilte op, ook in de duinen bij Bergen aan Zee, waar ik uren met een boek van de stilte kan genieten. Met boek, dat weer wel! Maar ja, daarna is er weer je vertrouwde omgeving die wacht met die heerlijke cd-collectie en tv-programma’s die ik graag wil zien.
Nu even niet dus. Wel (weer!) boeken en mooie muziek op m’n Ipad, waarop ik, verslaafd aan het nieuws, ‘s morgens de krant kon binnenhalen. Het was heel confronterend te merken dat ik eigenlijk net zo’n moeite had met die stilte als die wandelaars op de Hoge Veluwe. Ik kan nu wel mooie teksten over stilte citeren die mij raken, maar het is wel wat anders als ik die stilte, die probeerde tot mij te spreken, steeds weer door activiteiten tot zwijgen breng. Ik behoor tot een cultuur van het woord en niet die van de stilte.
Ik realiseerde mij hoe de mind steeds meer maar weer gevoed wil worden door muziek, lezen en praten, vooral dat! Mijn werk als journalist heeft vooral te maken met dat praten maar vooral ook met luisteren, iets dat velen helaas niet kunnen opbrengen, zoals ik dit in mijn werk ervaar. Omgaan met stilte leert mij ook luisteren naar de stiltemomenten tijdens mijn interviews. Wat ik leerde tijdens die verregende dagen, was dat ik ook moet leren luisteren naar de stilte en ik ga wellicht waar dan ook in retraite om te leren echt stil te zijn, want de stilte die tot mij spreekt heeft me nog meer te zeggen dan de mooiste symfonie. Het is een schok te merken dat mijn creativiteit, dus ook mijn schrijfsel, deels gevoed worden door onrust.
Nu eens bezien waar langere stilteretraites mij gaan brengen. Misschien wel woordeloze columns.
Zoals ook de mooiste muziek, proza en poëzie, vaak is ontstaan vanuit de stilte. Ik wil me, zoals Eckhart Tolle dat treffend zegt, niet meer laten beïnvloeden door de onrust om mij heen en in mijzelf, maar door mijn eigen stilte.
- Aat-Lambèrt de Kwant
Aat-Lambèrt de Kwant
(1) www.boshuys.eu